نشست علمي «نقد و بررسي نسبت عقل و دين در مدرسه معارفي خراسان» در تاريخ سه‌شنبه 27/11/94 ساعت 19 در سالن انديشه موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) با همکاري انجمن کلام اسلامي حوزه و دبيرخانه هیئت حمايت از کرسي‌هاي نظريه‌پردازي، نقد و مناظره، برگزار شد.

در اين نشست آقاي دکتر جعفري (ارائه‌دهنده بحث) پس از ذکر سه نکته مقدماتي (درباره مراد از مدرسه معارفي خراسان و دليل عدول از عنوان «مکتب تفکيک»؛ تمرکز محور بحث بر روی اندیشه‌هاي میرزا مهدی و البته تا حدودی هم (برای تبیین دیدگاه‌های وی) برخی شاگردان مستقیم وی؛ اهمیت بحث نسبت عقل و دین) وارد بحث مفهوم‌شناسي عقل از منظر ميرزا مهدي اصفهاني شدند و در تحليل اين نظريه يک تفاوت وجودشناختي و سه تفاوت معرفت‌شناختي براي عقل بر اساس اين ديدگاه با عقل مصطلح مطرح کردند. در ادامه هم با ارائه چهار نقد در ارتباط با تفاوت‌هاي مطرح‌شده، سخنان خود را پايان دادند.

سپس آقاي دکتر برنجکار (ناقد اول) پس از ذکر نکاتي مقدماتي، به بررسي نقدهاي مطرح‌شده پرداختند. ايشان مدعي بودند که از عبارت‌هاي نقل‌شده‌ي مرحوم ميرزا، برداشتِ نادرستي شده است و در ادامه با بيان نکاتي توضيحي درباره ديدگاه ميرزا مهدي اصفهاني در چهار نقد ارائه‌شده، خدشه نمودند.

پس‌ازآن آقاي دکتر مؤمنی (ناقد دوم) پس از بيان اين‌ نکته که حجت لزوماً بايد معصوم باشد به تبيين معصوم بودن عقل پرداختند. همچنين ايشان رهيافت‌بودن مدرسه معارفي خراسان را به دليل تفاوت هويتي و مصداقي اين مدرسه با مدارس فکري ديگر نظير مدرسه صدرايي؛ نپذيرفتند و در نقد سخنان دکتر جعفري، و توضيح بيشتر ديدگاه مرحوم اصفهاني دو نکته را درباره فقدان و وجدان عقل و مورد قبول بودن عقل مصطلح و عدم انکار آن توسط ميرزا مهدي، مطرح کردند.

پس از ارزيابي ناقدان محترم از بحثِ ارائه‌شده، دو نفر از حضار نکاتي را مطرح کردند که عمدتاً ناظر به بيانات ناقدان بود و پرسش‌هايي از آنان را مطرح کردند.

در ادامه دکتر جعفري ابتدا به نقدهاي مطرح‌شده توسط ناقدان پرداختند و آقاي دکتر برنجکار نيز با تأکید بر ديدگاه‌هاي خود و ارائه برخي متون از مرحوم ميرزا دفاعيات جناب آقاي جعفري را بازهم برداشت‌هاي نادرست دانستند و آقاي مؤمنی هم به پاسخ پرسش يکي ازحاظران که از ايشان شده بود، پرداختند.

با توجه به اين‌که هم بحث ارائه‌دهنده ناقص ماند و هم اين‌که ناقدان معتقد بودند بحث کامل نشده است و نياز به ادامه دارد بنا شد که ادامه بحث در نشستي ديگر ارائه و بررسي شود.

علاقه‌مندان مي‌توانند براي دسترسي به فايل صوتي و تصويري اين نشست به زودی از همین سایت استفاده کنند ویا به اداره نشست‌ها در موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) مراجعه نمايند.

مرتضي خوش صحبت